Ο Τρουφόκυκλος

  Συνήθως, κατά την είσοδο της τρουφοκαλλιέργειας στο στάδιο της προετοιμασίας παραγωγής, τα δέντρα σχηματίζουν μια ζώνη που στερείται βλάστησης επονομαζόμενη ως: κάψιμο, ξέφωτο, trufal, quemado, brule, brulis, pelado, cremat, pelat, plaja, pianello.

Βάσει ερευνών της τελευταίας δεκαετίας, η παρουσία τρουφόκυκλου δεν είναι υποχρεωτική κατάσταση για ένα δέντρο παραγωγό τρούφας, μιας και πολλές φορές από καταγραφές σε υπαρκτές φυτείες ανά την Ευρώπη, δέντρα με καψίματα δεν εισέρχονται ποτέ στην παραγωγή και δέντρα χωρίς αυτά δύναται να παράγουν τις καλύτερες τρούφες της φυτείας (κυρίως σε εδάφη με αυξημένη περιεκτικότητα άμμου).

 

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των καρποσωμάτων που συλλέγονται κατά 99,99% προέρχονται από την περιοχή των καψιμάτων-τρουφόκυκλων. 

Εκτός από το μύκητα του γένους Tuber, καψίματα γύρω από τα δέντρα μπορούν να προκαλέσουν και άλλοι μύκητες,  όπως το γένος Geastrum sp. επονομαζόμενο ως αστέρι της γης (από το σχήμα των καρποσωμάτων)  ή το γένος Cenococcum το οποίο σπάνια καρποφορεί.

Η μελέτη των τρουφόκυκλων, παρέχει σημαντικές πληροφορίες όσον αφορά τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της μυκόρριζας στο ριζικό σύστημα του δέντρου, όπου χρόνο με το χρόνο, εγκαθίστανται, διατηρούνται, εξαφανίζονται ή εμφανίζονται νέες μυκορριζικές συμβιώσεις σε πλήρη συσχέτιση με το μικροοικολογικό προφίλ του εδάφους γύρω από κάθε τριχοειδή απόληξη της ρίζας.

Ο λόγος παρουσίας των καψιμάτων, γύρω από τα δέντρα μιας τρουφοφυτείας ή γύρω από δέντρα παραγωγούς στο δασικό περιβάλλον, έγκειται στην ύπαρξη της αντιβιοτικής δράσης του μυκηλίου, που επεκτείνεται στο έδαφος και αναστέλλει τη βλάστηση οποιουδήποτε σπόρου φυτικής προέλευσης. Τεχνικά και επιστημονικά αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αλληλοπάθεια. 

 

 Επιπλέον του άνωθεν φαινομένου της αντιβιοτικής δράσης της μυκόρριζας της τρούφας, η απορρόφηση νερού και απαραίτητων θρεπτικών συστατικών του εδάφους από φυτά ανταγωνιστές των δέντρων, στο χώρο περιμετρικά αυτών, σχεδόν εκμηδενίζεται. Αποτέλεσμα αυτού, είναι ότι μόνο τα είδη των γενών Sedum sp. & Euphorbia sp. είναι ικανά να ευδοκιμήσουν σε αυτό το αφιλόξενο περιβάλλον και να βλαστήσουν τους σπόρους τους.

 

Τα καψίματα ξεκινούν να εμφανίζονται από το 4ο μέχρι και το 10ο έτος των φυτών και η παρουσία  τους συνεχίζεται (αν και εφόσον δεν αλλάξουν δραματικά οι συνθήκες) για τα επόμενα 50 χρόνια τουλάχιστον. 

 

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η αλληλοπάθεια επηρεάζει και την ανάπτυξη των μικροοργανισμών του εδάφους, όχι τόσο ως προς την εξόντωση αυτών όσο ως προς την επιβράδυνση της φυσιολογικής τους ανάπτυξης σε πληθυσμό και έκταση.

 

Το ευδιάκριτο των καψιμάτων και η επιφάνεια που καλύπτουν, ανάλογα με την ηλικία των δέντρων παραγωγών, αποτελούν δείκτες εισβολής του μυκηλίου στις ρίζες των φυτών και βάσει αυτού οι καλλιεργητικές φροντίδες πρέπει να διέπονται από προσοχή, ακρίβεια και ΠΟΤΕ σε μεγάλο βάθος.

 

Η εμφάνιση και το μέγεθος των τρουφόκυκλων είναι παράγοντες ικανοί να μας δώσουν προβλέψεις για την παραγωγή και τη δυνητική εξέλιξη της φυτείας.  Το μέγεθος επιφανείας που καλύπτουν, ποικίλει από 1 τετραγωνικό μέτρο μέχρι και 400 τετραγωνικά μέτρα. 

 

Τέλος, τρουφόκυκλοι που δεν αναπτύσσονται χρόνο με το χρόνο (σύμφωνα με μελέτες και μαρτυρίες παραγωγών της Ισπανίας) αναπόφευκτα θα οδηγηθούν στην αδράνεια, με εξαφάνιση των καρποφοριών, βάζοντας το μύκητα σε αμυντική στάση αναμονής, ως αποτέλεσμα της αλόγιστης συλλογής. 

 

Η αρχή της αειφορίας στη συλλογή τρούφας από τους τρουφόκυκλους καθώς και οι μεθοδικές, εύλογες και ήπιες καλλιεργητικές φροντίδες θα οδηγήσουν - διατηρήσουν την παραγωγή σε ανοδική πορεία παράλληλα με την άνοδο μεγέθους, ποιότητας, ποσότητας των εξαγόμενων τρουφών και φυσικά την ομαλή ανάπτυξη των δέντρων φορέων του μύκητα.

 

 

 

 

Βασίλης Χριστόπουλος

Δασολόγος - Εκπαιδευτής Σκύλων

Σύμβουλος  Πολύτιμης Τρούφας